strefa tytoniu

W Polsce dostępne są wszystkie farmakologiczne metody leczenia o potwierdzonej naukowo skuteczności. Jedną z nich jest nikotynowa terapia zastępcza (NTZ), najbardziej rozpowszechniona, najlepiej znana i najdokładniej zbadana metoda farmakologicznego leczenia zespołu uzależnienia od tytoniu.

Stosowana jest na świecie od ponad 30 lat. NTZ polega na zastąpieniu nikotyny zawartej w szkodliwym dymie tytoniowym „czystą” nikotyną w celu wytłumienia objawów głodu nikotynowego w momencie zaprzestania palenia. Ma to służyć utrwaleniu abstynencji tytoniowej. Leczenie NTZ jest najczęściej ograniczone w czasie; dopuszcza się jednak wieloletnie stosowanie czystej nikotyny u tych pacjentów, którzy nie potrafią pokonać uzależnienia od nikotyny. Ogólnym wskazaniem do stosowania NTZ jest zespół fizycznego uzależnienia od tytoniu, czyli uzależnienie od nikotyny. Obecnie dostępne są następujące postaci NTZ: gumy, plastry, pastylki do ssania, tabletki podjęzykowe, inhalator, spray do nosa. Preparaty NTZ dostępne są w Polsce bez recepty.

Kolejnym lekiem zarejestrowanym w Polsce jest chlorowodorek bupropionu SR. Jest to lek z grupy antydepresantów. Wywiera bezpośredni wpływ na ośrodkowy układ nerwowy (OUN). Z jednej strony zmniejsza chęć zapalenia papierosa, z drugiej łagodzi objawy zespołu abstynencyjnego. Jego działanie jest związane głównie z kontrolowanym uwalnianiem dopaminy, której wydzielanie pobudza nikotyna. Lek jest dostępny na receptę w postaci tabletek zawierających 150 mg chlorowodorku bupropionu o powolnym uwalnianiu substancji czynnej. Wskazaniem do stosowania leku jest palenie tytoniu. Lek nie wchodzi w interakcje z nikotyną, dlatego można go stosować w sposób skojarzony z NTZ. Stosuje się go przez okres 7 lub 12 tygodni, czasami nawet dłużej.

Najnowszym na rynku lekiem zarejestrowanym w leczeniu uzależnienia od tytoniu jest wareniklina. Jest to lek stworzony jedynie w celu leczenia uzależnienia od tytoniu. Mechanizm jego działania oparto na działaniu stosowanej wcześniej cytyzyny. Wareniklina jest częściowym agonistą acetylocholinergicznych receptorów nikotynowych, przy czym największe powinowactwo wykazuje w stosunku do ich podtypu α4β2. Będąc ich agonistą działa jak nikotyna – pobudza neurony dopaminergiczne. Działanie to jest jednak słabsze niż w przypadku nikotyny – uwalnianie dopaminy jest wolniejsze i mniej intensywne (35–60%). Uwalnianie dopaminy łagodzi objawy zespołu odstawienia nikotyny (głodu nikotynowego) i chęć zapalenia. Jednocześnie wareniklina wykazuje większe powinowactwo do receptorów nikotynowych α4β2 w porównaniu z nikotyną, a to powoduje, że zmniejsza ich dostępność dla nikotyny. Skutkuje to słabszą ich odpowiedzią na nikotynę, co może zmniejszać satysfakcję z palenia i przyjemne odczucie efektu nagrody po wypaleniu papierosa. Podobnie, jak w przypadku bupropionu jest to lek dostępny na receptę, a jego podawanie odbywa się pod kontrolą lekarza. Wskazaniem do zastosowania leku jest palenie tytoniu. W razie potrzeby można ją stosować przez dłuższy okres, nawet powyżej roku. Wareniklina nie wchodzi w żadne istotne klinicznie interakcje z innymi lekami stosowanymi w leczeniu uzależnienia od tytoniu.

Od ponad 50 lat na rynku leków odwykowych obecna jest cytyzyna. Jest to lek roślinny będący alkaloidem ekstrahowanym z nasion złotokapu zwyczajnego. Działania cytyzyny w OUN jest podobne do działania warenikliny. Preparat cytyzyny jest dostępny w Polsce w tabletkach zawierających 1,5 mg cytyzyny. Lek jest wydawany na receptę lekarską. Generalnie, leczenie cytyzyną powinno trwać około miesiąca, ale w indywidualnych przypadkach można je wydłużyć pod warunkiem braku przeciwwskazań i kontrolowania objawów ubocznych.

Fot.: © dalaprod - Fotolia.com

Źródło: Krzysztof Przewoźniak, Centrum Onkologii - Instytyt w Warszawie, Jak przestać palić? Metody leczenia, www.zdrowiewciazy.pl